Adli Tatil Rehberi: Yargılamada Süreler ve Devam Eden Yargılama Faaliyetleri

Her yıl olduğu gibi bu yıl da yargı mensuplarının dinlenmesi amacıyla kanunla belirlenmiş olan adli tatile girilecektir. Adli tatil, mahkemelerin genel olarak çalışmaya ara verdiği bir dönem olmasına rağmen, bu süreçte belirli dava ve işler görülmeye devam eder ve hukuki süreler açısından özellikli durumlar ortaya çıkar. Hak kayıplarının önlenmesi adına adli tatil düzenlemelerinin bilinmesi büyük önem taşımaktadır.

Adli Tatil Ne Zaman?

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 102. maddesi ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 331. maddesi uyarınca adli tatil, her yıl 20 Temmuz'da başlar ve 31 Ağustos'ta sona erer. Yeni adli yıl ise 1 Eylül'de başlar.

Adli Tatilin Hukuki Sürelere Etkisi

Adli tatilin en kritik sonuçlarından biri, kanuni sürelerin işleyişi üzerindeki etkisidir. Bu etki, yargı koluna göre farklılık göstermektedir.

• Hukuk Yargılamasında Süreler (HMK m. 104): Hukuk mahkemelerinde (Asliye Hukuk, Sulh Hukuk, Aile, İş Mahkemeleri vb.) görülen ve adli tatile tabi olan dava ve işlerde, kanunla belirlenmiş sürelerin son günü adli tatil dönemine denk gelirse, bu süreler adli tatilin bittiği günden itibaren bir hafta uzatılmış sayılır.

• İdari Yargılamada Süreler (İYUK m. 8/3): İdari Yargılama Usulü Kanunu'na göre, sürelerin bitimi çalışmaya ara verme zamanına (adli tatile) rastlarsa, bu süreler ara vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılır.

• Ceza Yargılamasında Süreler (CMK m. 331/4): Ceza muhakemesinde ise durum farklıdır. Adli tatile rastlayan süreler işlemez ve bu süreler, tatilin bittiği günden itibaren üç gün uzatılmış sayılır.

Yargı Türü	Sürenin Uzaması	Yasal Dayanak
Hukuk Yargısı	1 Hafta	HMK m. 104
İdari Yargı	7 Gün	İYUK m. 8
Ceza Yargısı	3 Gün	CMK m. 331

Adli Tatilde Görülmeye Devam Eden Dava ve İşler

Adli tatil boyunca adliyeler tamamen kapanmaz. Kanunlar, aciliyeti veya niteliği gereği bekletilemeyecek bazı dava ve işlerin görülmeye devam edeceğini açıkça düzenlemiştir.

1. Hukuk Mahkemelerinde (HMK m. 103):

• İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve delil tespiti gibi geçici hukuki koruma talepleri.

• Her türlü nafaka davaları ile soybağı, velayet ve vesayete ilişkin dava ve işler.

• Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi davaları.

• İşçilerin hizmet sözleşmesinden kaynaklanan davaları.

• Ticari defterlerin veya kıymetli evrakın kaybına ilişkin işlemler.

• İflas ve konkordato gibi icra-iflas hukuku işleri.

• Çekişmesiz yargı işleri.

• Kanunda ivedi olduğu belirtilen veya taraflardan birinin talebi üzerine mahkemece ivedi görülmesine karar verilen diğer dava ve işler.

  
  

Ayrıca, adli tatil sürecinde dava ve cevap dilekçelerinin alınması, tebligat işlemleri, dosyanın istinaf veya temyiz için üst mahkemeye gönderilmesi gibi usuli işlemler de yapılmaya devam eder (HMK m. 103/3).

2. Ceza Mahkemelerinde (CMK m. 331):

• Soruşturma işlemleri.

• Tutuklu sanıklara ilişkin kovuşturmalar.

• Yakalama emri üzerine gelen sanığın sorgusu gibi kanunun ivedi saydığı diğer tüm işler kesintisiz olarak devam eder.

• Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemeleri, adli tatil süresince sadece tutuklu hükümlere ilişkin dosyaları inceler.

DİKKAT: Adli Tatilde Görülen İşlerde Süreler İşlemeye Devam Eder

Yukarıda açıklanan sürelerin uzamasına ilişkin kurallar, yalnızca adli tatile tabi olan, yani tatil süresince görülmeyen dava ve işler için geçerlidir.

HMK'nın 103. maddesinde sayılan ve adli tatilde görülmeye devam eden bir dava veya iş içerisinde, hâkim tarafından taraflara veya ilgililere verilen süreler adli tatile denklese dahi işlemeye devam eder ve uzamaz.

Örneğin; adli tatil içerisinde görülen bir velayet davasında, hâkimin tanıkların bildirilmesi için taraflara verdiği 1 haftalık kesin süre, adli tatil içerisinde normal bir şekilde işleyecektir. Bu sürenin son gününün adli tatile denk gelmesi, süreyi tatil sonrasına uzatmayacaktır. Bu nedenle, adli tatilde devam eden bir yargılaması bulunan kişilerin ve meslektaşlarımızın bu hususa özellikle dikkat etmesi, hak kayıplarını önleyecektir.

Önemli Not: Bu metin, adli tatil kurumuna ilişkin genel bilgilendirme amacıyla TBB Reklam Yasağı Yönetmeliği'ne uygun olarak hazırlanmıştır ve hukuki danışmanlık veya tavsiye niteliği taşımaz. Her hukuki durumun kendine özgü koşulları bulunduğundan, hak kaybı yaşanmaması adına spesifik bir hukuki sorunla karşılaşıldığında bir avukattan profesyonel destek alınması önemle tavsiye edilir.